Organisatieadvisering, waar hebben we het over?

Organisatieadvisering draagt bij aan het functioneren van organisaties. Adviseren kan vanuit diverse rollen – interne of externe adviseur, interim-manager, controller, HR-adviseur of IT-er – en kent een veelheid aan benaderingen en stijlen:

• de expert die voorstelt ‘zo moet je het doen’;
• de vrijmoedige gesprekspartner die je bevraagt op aannames;
• de aanrader van werkzame, alternatieve perspectieven gebaseerd op praktische wijsheid;
• de facilitator die het pad baant.

Organisatieadvisering kent één belangrijk exclusiecriterium: het kent geen doorzettingsmacht.

Organisatieadvisering is een samenspel van kunde en kennis of ‘art & science’.

Competenties van adviseurs op beide gebieden zijn zeer bepalend voor de kwaliteit van het advies.

Een perspectief op kwaliteit van organisatieadvisering

Beroepsmatige organisatieadvisering deelt karakteristieken met bijvoorbeeld de juridische en de medische professies:

• dienstverlening als expert of facilitator aan een klant of klantsysteem;
• dienstverlening vanuit een onafhankelijke relatie met de klant;
• kennisintensief werken aan het oplossen van problemen;
• het beschouwen van de kwaliteit van de dienstverlening als kernwaarde van het vak.

Organisatieadvisering is wel begrensd in haar domein – het functioneren van organisaties – maar niet in beoefenaren of kennis. Er is geen grens die stelt wanneer iemand wel of niet het beroep of de rol kan of mag uitoefenen. De kennis is evenmin begrensd.

De onbegrensdheid is haar zwakte en tegelijk haar sterkte. De zwakte maakt dat zij minder gemakkelijk publieke erkenning krijgt en dat niet alle leden van de beroepsgroep altijd even professioneel optreden. De sterkte is diversiteit van het vak in benaderingen, adviesprocessen en de gebruikte kennisbasis en de onbegrensde mogelijkheden om bij te dragen aan het functioneren van organisaties.

Streven naar advieskwaliteit verbindt beoefenaren van het vak en is hun kernwaarde.

Advieskwaliteit heeft twee aspecten:

1. voldoen aan verwachtingen van de opdrachtgever en andere belanghebbenden, al dan niet vastgelegd bij contractering;
2. voldoen aan verwachtingen van de beroepsgroep, ofwel de professionele kwaliteit van het advies.

Het voldoen aan normen van de beroepsgroep – die vaag of impliciet kunnen zijn – en een

voortdurend debat over ‘professionele kwaliteit’ zijn noodzakelijk om het vak te ontwikkelen.

Doorgaande professionalisering van het vak: art & science

Doorgaande professionalisering van advisering en de adviseur is essentieel om advieskwaliteit te realiseren en publieke erkenning te verwerven. Professionaliseringsactiviteiten moeten voor

anderen zichtbaar zijn.

In workshops en opleidingen blijkt ook een duidelijke behoefte aan professionalisering bij

interne adviseurs, HR-functionarissen, IT- en financiële specialisten.

Professionaliseren kan plaats vinden langs twee lijnen:

1. het ontwikkelen van de ‘klinische’ ofwel de ambachtelijke en intellectuele vaardigheden van de adviseur om effectief te kunnen handelen in ‘the swamp of practice’ (de ‘art-kant’);
2. het ontwikkelen, expliciteren en gebruiken van alle vormen van kennis (ervaringskennis en wetenschappelijk geproduceerde kennis (de ‘science-kant’)z).

Voor het realiseren van advieskwaliteit is het belangrijk dat de adviseur grondig kennis over onderstaande zaken bezit,

combineert en effectief gebruikt.

• de aard van het vak, benaderingen en methodologieën (geproduceerd door diverse debatten binnen en buiten het vak);
• bedrijfskundige, sociale en maatschappelijke vraagstukken en oplossingen in het algemeen;
• het functionele domein waar geadviseerd wordt;
• de betreffende bedrijfstak/context.

Het is van groot belang de ‘science-kant’ bij profesionaliseringsactiviteiten te versterken.

Alleen al vanwege het publieke beeld van de adviseur dat deze lang niet altijd die vereiste grondige kennis van zaken heeft, zich vaak beperkt tot ooit gekozen benaderingen en niet terugschrikt voor mager gefundeerde adviezen.

Het Platform Advieskwaliteit gebruikt kennisworkshops als één van de mogelijkheden om de ‘science-kant’ van het adviesvak verder te ontwikkelen.